ปัจจัยที่ผู้รับการผ่าตัดต้องทราบ 

• ประโยชน์จากการผ่าตัดลดขนาดเต้านมคือ ผู้รับการผ่าตัดมักจะสบายขึ้นจากที่เคยมี อาการปวดคอ ปวดไหล่ ปวดหลัง ผื่นระคายเคืองบริเวณรอยพับเต้านมกับหน้าท้อง หรือบริเวณสายคล้องชุดชั้นในกับหัวไหล่ อาการเหล่สนี้มักจะดีขึ้นหรือหายไป 
• การเลือกหาเสื้อชั้นในที่หลากหลายขึ้น การออกกำลังกายเล่นกีฬาที่สะดวกสบายขึ้น มีความมั่นใจในการเข้าสังคมมากขึ้น ไม่เป็นที่จับจ้องจากคนรอบข้าง 
• ผู้รับการผ่าตัดควรปรึกษาศัลยแพทย์ที่เป็นผู้ผ่าตัดถึงเรื่อง ขนาดเต้านมหลังผ่าตัดที่ ต้องการ, ตำแหน่งแผลผ่าตัด, เทคนิคการเลื่อนย้ายหัวนมสูงขึ้น(ใช้เทคนิคFlap หรือ Free nipple graft) ต้องเสริมเต้านมเทียมบริเวณเนินอกด้านบนร่วมด้วยหรือไม่ ยัง สามารถเลี้ยงนมบุตรหลังผ่าตัดได้หรือไม่ 

ภาวะแทรกซ้อนหรือไม่พึงประสงค์ 

• เกิดภายหลังผ่าตัด 24-48 ชม. เช่น เลือดคั่งโดยเฉพาะหาก เสริมเต้านมเทียมร่วมด้วย, หัวนมปานนมที่ถูกเลื่อนขึ้นมีการ บวมหรือการพับมากเกินจนเลือดไหลเวียนไม่ได้ อาจจำไปสู่ ภาวะหัวนม ปานนมตายได้ 
• เกิดภายหลังผ่าตัดไปแล้ว 1 – 4 อาทิตย์ เช่น แผลผ่าตัดติดเชื้อ แผลผ่าตัดแยก หัวนมปานนมตาย ป้องกันและรักษาด้วยการใช้ ยาปฏิชีวนะ การออกแบบวิธีการเลื่อนหัวนมปานนมที่เหมาะสม, การเลือกใช้เต้านมเทียมที่ไม่ใหญ่มาก 
• เกิดภายหลังผ่าตัดไปแล้ว 1- 12 เดือน เช่น พังผืดรัดตัว, เต้านมเทียมตก ไปด้านข้าง หรือด้านล่าง มากเกินไป หรือที่เกิดน้อยกว่า คือเต้านมเทียม เลื่อนขึ้นด้านบนมากเกิน หรือ เต้านมเทียมชิดกันเกินไปจนกลายเป็นนม แฝด มักจำเป็นต้องได้รับการผ่าตัดแก้ไข, แผลเป็นน่าเกลียด หัวนมปาน นามผิดรูป, เต้านมสองข้างไม่เท่ากันเล็กน้อยหรือเห็นชัดเจน, เต้านมกลับ มาหย่อนคล้อยอีก 
• อาการชา หรือ ไวต่อความรู้สึกมากผิดปกติ บางบริเวณของเต้านม เช่น หัวนม ด้านล่างของเต้านม อาการเหล่านี้มักจะดีขึ้นเอง 
• ไม่สามารถให้นมบุตรได้ 
• เกิดภายหลังผ่าตัดไปแล้ว 1- 10 ปี เช่น พังผืดรัดตัวถ้ามีเต้านมเทียม, น้ำเหลืองคั่งเรื้อรัง, เต้านมเทียมแตกหรือรั่ว จำเป็นต้องตรวจด้วยเครื่องอัลตราซาวด์ จำเป็นต้องให้การ วินิจฉัยหาสาเหตุ และอาจต้องรับการผ่าตัดเลาะพังผืดออก รวมทั้งเปลี่ยนเต้านมเทียม ใหม่ ผ่าตัดยกกระชับเต้านมใหม่ ตกแต่งแผลเป็น ตกแต่งปานนมที่ผิดรูปหรือตัดปานนม ส่วนเกินที่ไม่สามารถตัดออกได้ในการผ่าตัดครั้งแรกเนื่องจากจะทำให้เย็บแผลไม่ได้ 
• ถ้ามีการเสริมเต้านมเทียมด้วย ต้องระวังโรคมะเร็งระบบน้ำเหลืองบางชนิดที่เกิดคู่กับเต้า นมเทียม เรียกว่า BIA-ALCL (Breast implant associated-Anaplastic Large Cell Lymphoma) เกิดเฉพาะกับผู้ที่ใช้เต้านมเทียมแบบขรุขระ ซึ่งแต่ละยี่ห้อ/แบรนด์ มีอุบัติ การณ์ต่างกันมาก อยู่ที่ 1:3,000 จนถึง 1:80,000 ต้องรักษาด้วยการผ่าตัดเลาะเอาพังผืด รอบเต้านมเทียมออกให้หมด และ เอาเต้านมเทียมออกโดยไม่ใส่ใหม่ โอกาสหายขาด สูงมาก

ตัวอย่างการผ่าตัดลดขนาดเต้านม ก่อน และ หลังผ่าตัด

ผ่าตัดลดขนาดเล็กน้อยและกระชับเต้านม

• เคสที่ 1 Le.Bo. : หญิง, ชาวตะวันตก, อายุ 28 ปี ไม่มีบุตร 
• เต้านมทั้งสองข้างไม่เท่ากัน ขนาดใหญ่ Cup DD หย่อนคล้อยปานกลาง, ออกกำลั กายไม่สะดวก 
• ผ่าตัดแผลรูปตัวทีคว่ำ เลื่อนหัวนมสูงขึ้นไป 3-4 ซม. ตัดเนื้อนมออกจากเต้านมข้างขวา 143 กรัม และตัดเนื้อนมออกจากเต้านมข้าง ซ้าย 212 กรัม และเย็บกระชับเต้านมหลัง ผ่าตัดเต้านมมีขนาดเล็กลงเหลือ Cup B/C

ผ่าตัดลดขนาดปานกลางและกระชับเต้านม 

• เคสที่ 1 ณก.ทม. : หญิง, ชาวไทย, อายุ 42 ปี มีบุตร 2 คน 
• เต้านมทั้งสองข้าง ขนาดใหญ่ Cup F หย่อนคล้อยเล็กน้อย, มีอาการปวดคอ ปวดหลัง ออกกำลังกายไม่สะดวก
• ผ่าตัดแผลรูปตัวทีคว่ำ เลื่อนหัวนมสูงขึ้นไป 2-3 ซม. ตัดเนื้อนมออกจากเต้านมข้างขวา 413 กรัม และตัดเนื้อนมออกจากเต้านมข้าง ซ้าย 500 กรัม และเย็บกระชับเต้านมหลัง ผ่าตัดเต้านมมีขนาดเล็กลงเหลือ Cup C

ผ่าตัดลดขนาดปานกลางและกระชับเต้านม 

• เคสที่ 3 Rn.Ba : หญิง, ชาวตะวันตก, อายุ 27 ปี ไม่มีบุตร 
• เต้านมทั้งสองข้าง ขนาดใหญ่มาก ไม่เท่ากัน (ข้าง ซ้ายใหญ่กว่าประมาณ 200 กรัม) ใส่ชุดชั้นใน Cup G หย่อนคล้อยมาก, มีอาการปวดคอ ปวดหลัง หายใจไม่สะดวกระหว่างออกกำลังกาย 
• ผ่าตัดแผลรูปตัวทีคว่ำ เลื่อนหัวนมสูงขึ้นจากเดิม 6 -7.5 ซม. ตัดเนื้อนมออกจากเต้านมข้างขวา 524 กรัม และตัดเนื้อนมออกจากเต้านมข้างซ้าย 757 กรัม และเย็บกระชับเต้านมหลังผ่าตัดเต้า หลังผ่าตัด เนื้อปานนมบางส่วนด้านซ้ายตาย แต่แผลหายสนิทดี ภายใน 1 เดือน และนมมีขนาดเล็กลงเหลือ Cup C

Credit: นพ.สงวน คุณาพร